Bewust zijn van je bewustzijn met de Transactionele Analyse

We hebben allemaal bepaalde gedragingen, en die komen ergens vandaan. Maar hoe bewust ben jij je van die gedragingen en welk effect het heeft op jouw team? De trainers van OffCourse schotelen geen lange vragenlijsten, theorie en persoonlijkheidstoetsen voor, maar prikkelen jou en houden je op die manier een spiegel voor, zodat jij je bewust wordt van je gedragingen en wat hieraan ten grondslag ligt. Trainer Guus Blok geeft je in deze blog een inkijk in deze andere aanpak.

Het effect van mijn energie

Ik sta buiten de trainingsruimte voor de deur. De deelnemers zitten te wachten tot ik weer binnenkom. Dit keer niet in de rol van Joke, Gerrit of Joey, maar als mezelf, in een van de 5 zogenaamde ego-posities (hierover later meer). De spanning is onmiddellijk voelbaar als ik de deur open doe. Ik ga zitten, zak een beetje onderuit, benen over elkaar, frons op mijn gezicht. Ik voel me verheven boven de anderen. Ik ben meer oké dan zij. Bovendien doen ze het niet goed. Ik gebruik korte zinnen om mijn boodschap over te brengen. De energie onder iedere zin is kritisch, oordelend, straffend. Het effect is bij iedereen merkbaar. Na een korte interactie met de deelnemers eindigt de trainer de oefening. Deelnemers kunnen één voor één stoom afblazen. Het effect is meestal dat ze weinig andere keuze voelen dan mee te gaan, ofwel, te volgen, of een gevoel van rebellie ervaren.

Bij OffCourse werken we niet alleen aan het ontwikkelen van vaardigheden, maar kijken we meer naar wat een leidinggevende nodig heeft om het goede gesprek te kunnen voeren. Bewustwording is daarvoor eigenlijk altijd de start van ontwikkeling. Een mooi voorbeeld van bewustwording van hoe je met anderen (in je team) omgaat zoals hierboven is beschreven heet Transactionele Analyse. We noemen hier altijd bij dat dit geen instrument is om in te zetten als tool, maar onderdeel is van je bewustwordingsproces, zodat je andere keuzes kunt maken.

Wat is Transactionele Analyse?

De Transactionele Analyse gaat uit van drie basisprincipes: 1) we zijn gelijkwaardig, 2) we zijn allemaal in staat onze eigen verantwoordelijkheid te nemen voor de keuzes die we maken en 3) we zijn in staat om eerder gemaakte keuzes te veranderen: wat je ooit deed om jezelf staande te houden is inmiddels niet meer noodzakelijk. Daarbij horen de zogenaamde ego-posities ofwel een bepaalde ‘staat van zijn’ waartussen we de hele dag (onbewust) schakelen: Ouder, Volwassen en Kind. Ofwel, als Ouder reageren we zoals onze ouders dat deden. Als Kind denken, voelen of gedragen ons als we vroeger als kind deden, en de Volwassen positie wordt bepaald door wat er in het hier en nu gebeurt. Er is geen ‘beste’ of ‘juiste’ positie, als je je bewuster wordt van waar jij je bevindt, kun je een passende keuze maken.

Mijn positie

De positie die ik hierboven koos was een doorgeschoten versie van de Kritische Ouder. Waar de positie in positieve zin grenzen aangeeft, structuur aanbrengt en zelfs inspirerend is, kan deze doorslaan in een dominerende, oordelende en bestraffende houding. Het doel van de oefening is om deelnemers zich bewust te maken van het effect in gedrag dat het kan oproepen, namelijk dat van het Aangepaste Kind. Als dit doorschiet voel je dat je je onderdanig gaat opstellen, teveel aanpast en iets van jezelf inlevert of juist rebels wordt en de neiging krijgt om je middelvinger op te steken.

Een check voor als je zelf leidinggevende bent: heb je, wanneer iemand in het verzuim zit, jezelf of anderen in je team wel eens het volgende horen zeggen? “Ziek nog maar even goed uit”. Of “Ik doe dat wel even voor jou, je hebt al zoveel op je bord”. Grote kans dat je in een doorgeschoten Verzorgende Ouder positie bent beland.

Welke rol neem jij aan?

Wil jij jouw persoonlijke kwaliteiten ontdekken of verbeteren of wil je weten hoe je deze het beste kunt inzetten in bepaalde situaties? Bekijk dan de trainingen van OffCourse en vraag vrijblijvend meer informatie aan.